Đền Kính Chúc, là cách gọi theo tên địa danh. Di tích nằm trên địa phận thôn Kính Chúc, xã Gia Phú, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Ngoài ra, di tích còn có các tên gọi khác: Đền Ngọc Lâm, là lấy theo tên địa danh cũ là xóm Ngọc Lâm (nay là thôn Kính Chúc); Đền thờ Đức Thành Hoàng làng là tên gọi cụ Phó Đô uý Lê Trọng Tiêu.

Đền Kính Chúc là nơi thờ cúng, tưởng niệm cụ Phó đô Uý Lê Trọng Tiêu, là nhân vật làm quan dưới thời Hậu Lê, người đã có công giúp dân, giúp nước, được nhân dân thờ cúng và tôn thờ. Tại di tích còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị về lịch sử văn hoá.

Theo gia phả họ Lê Văn, thôn Tiền, xã Ninh Nhất, thành phố Ninh Bình, cụ Lê Trọng Tiêu sinh năm 1430, tại làng Kỳ Vĩ xưa (thuộc xã Ninh Nhất, TP Ninh Bình ngày nay). Tính từ cụ khởi tổ, cụ là đời thứ 3 thuộc ngành 2 của dòng họ.

Cụ làm quan dưới thời Lê Thánh Tông. Sau khi vua Lê Thánh Tông đánh chiếm nước Chiêm Thành năm 1470, bờ cõi nước Đại Việt được mở rộng. Với tài đức của mình, cụ được nhà vua giao giữ chức Phó Đô uý xứ Sơn Nam - chức quan trông coi việc binh ở xứ Sơn Nam (vùng đất phía Nam đồng bằng Bắc Bộ thời Hậu Lê, gồm: Hưng Yên, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình ngày nay).

Phó Đô uý Lê Trọng Tiêu sống và làm việc ở thôn Kính Chúc đến khi mất (năm 1510), thọ 80 tuổi. Sau khi cụ mất, nhân dân đã xây dựng đền thờ tưởng nhớ cụ. Lăng mộ cụ đặt ngay trong khuôn viên đền.

Cụ Lê Trọng Tiêu sống và làm việc dưới thời Hậu Lê, cụ là người có nhiều công lao với đất nước, quê hương. Đối với đất nước, trong thời kỳ làm quan dưới thời vua Lê Thánh Tông, cụ được triều đình giao giữ chức Phó Đô uý, trông coi việc binh xứ Sơn Nam. Cụ đã có công lớn trong việc đánh dẹp tù trưởng Cầm Công làm phản, mang lại bình yên cho đất nước.

 Đối với vùng đất có di tích, cụ là người có công khẩn hoang, lập đồn điền ở vùng đất Gia Viễn, thuộc thôn Kính Chúc, xã Gia Phú, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình.

Ghi nhận công lao của cụ, các triều vua sau này có sắc phong tôn thần, phong là Trung đẳng thần. (hiện đền Kính Chúc còn lưu giữ 3 đạo sắc phong, nhà thờ cụ ở xã Ninh Nhất còn lưu giữ 2 đạo sắc phong). Nhân dân thôn Kính Chúc, xã Gia Phú lập đền thờ tưởng nhớ cụ. Dân làng Kỳ Vỹ, xã Ninh Nhất, thành phố Ninh Bình thờ cụ tại đình làng với vai trò là thành hoàng làng. Dòng họ Lê Văn thờ cụ tại nhà thờ họ và tôn vinh cụ như tấm gương sáng để các thế hệ con cháu học tập, noi theo.

Trong những năm kháng chiến chống Thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ, nhân dân thôn Kính Chúc, xã Gia Phú cùng với nhân dân cả nước hăng hái tham gia các phong trào đấu tranh giành độc lập và xây dựng đất nước. Ngay từ những ngày đầu của cuộc kháng chiến, di tích là một trong những cơ sở hoạt động cho bộ đội. Là điểm tập kết của du kích và bộ đội địa phương. Di tích cũng là nơi họp dân, họp các đoàn thể, thanh niên, phụ nữ xung phong nhập ngũ.

Trong thời bình, khi đời sống kinh tế nhân dân phát triển, di tích ngày nay giữ vị trí quan trọng hơn trong đời sống tinh thần của nhân dân, trở thành trung tâm sinh hoạt văn hoá, tín ngưỡng của nhân dân trong vùng, là cầu nối để đưa con em xa quê trở về với quê cha đất tổ.

Nét sinh hoạt văn hoá tại đền Kính Chúc vốn có từ xa xưa, được các thế hệ ngày nay lưu giữ như những giá trị truyền thống to lớn mà ông cha để lại, trở thành nét đẹp văn hoá truyền thống độc đáo, phản ánh đời sống tinh thần của nhân dân. Thể hiện sự tri ân, tấm lòng thành kính của dân làng đối với các bậc tiền nhân bằng nghi lễ tôn nghiêm với các bậc thánh thần trong làng để cầu quốc thái dân an, người dân mạnh khoẻ, hạnh phúc.

Tiếp nối những truyền thống, giá trị văn hoá di sản tốt đẹp đó, ngày nay nhân dân thôn Kính Chúc vẫn duy trì các ngày lễ diễn ra tại di tích. Ngoài ngày lễ chính, tại di tích vào các ngày lễ tiết, tư rằm, mùng một vẫn được nhân dân đến hương khói.

Đền Kính Chúc nằm trong không gian văn hoá làng quê đậm nét. Đền được xây dựng trên khu đất bằng phẳng, với tổng diện tích 480m², phía Tây giáp chân đê, nhìn ra sông Bôi, ba phía còn lại giáp khu dân cư. Đền quay hướng Tây.

Đền Kính Chúc được xây dựng theo kiến trúc hình chữ đinh, gồm hai toà Tiền đường và Hậu cung, hai toà cách nhau một khoảng sân nhỏ. Đây là công trình di tích được trùng tu những năm gần đây, vì vậy các hạng mục kiên cố và vững chắc.

Đền Kính Chúc còn lưu giữ được những giá trị về tư liệu lịch sử, hiện vật. Đây là những bằng chứng vật chất chứng minh sự tồn tại của con người và vùng đất này đã từng trải qua các thời kỳ lịch sử khác nhau.

Di tích hiện nay là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng, văn hoá của nhân dân thôn Kính Chúc, nơi bảo lưu các sinh hoạt văn hoá cộng động, là giá trị văn hoá truyền thống to lớn mà ông cha để lại, trở thành một nét văn hoá truyền thống độc đáo của quê hương, đồng thời hiểu rõ hơn về những đóng góp của di tích trong các giai đoạn lịch sử của dân tộc, làm nổi bật truyền thống cách mạng, là tinh thần đoàn kết, bảo vệ, giữ gìn, xây dựng quê hương đất nước của nhân dân ta, góp phần tô thắm những trang sử hào hùng của dân tộc. Góp phần làm rõ thêm lịch sử con người và vùng đất Gia Viễn, bổ sung thêm một điểm đến văn hoá cho nhân dân và du khách. Tạo cơ hội cho sự phát triển của địa phương nói riêng và của tỉnh nói chung.

Đền làng Kính Chúc đến nay vẫn chưa xác định được thời gian khởi đầu xây dựng. Theo Sắc phong sớm nhất còn lưu giữ tại đền có ghi: Sắc phong ngày 18 tháng 4 niên hiệu Thành Thái thứ 3 (1891), sắc phong cho thần. Như vậy, có thể khẳng định đền Kính Chúc có trước thời năm 1891.

Theo thời gian, ngôi đền ngày càng xuống cấp. Với tâm huyết của nhân dân và chính quyền địa phương, di tích được thường xuyên trùng tu, tôn tạo để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân.

Nhằm bảo tồn bền vững di tích gắn với việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trước hết di tích phải đảm bảo các quy định của Luật Di sản văn hóa, Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo và các văn bản pháp luật khác có liên quan. Hằng năm, duy trì các nét sinh hoạt văn hoá truyền thống và có biện pháp lâu dài để giữ gìn, bảo quản những hiện vật có giá trị tại di tích, nhằm giáo dục cho nhân dân địa phương và các thế hệ con cháu tự hào về truyền thống lịch sử và những giá trị văn hóa của địa phương, việc bảo tồn và phát huy tốt những giá trị của di tích đền Kính Chúc sẽ góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong thời gian tới. 

Đền Kính Chúc đựơc xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh theo Quyết định số  1198/QĐ-UBND ngày 30/12/2022 của UBND tỉnh Ninh Bình.

                                                                          Theo lý lịch di tích